2η Συνάντηση Γονέων στο Διαπολιτισμικό Κέντρο «Δίπυλο»

Την εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για τη σχολική ενσωμάτωση και πρόοδο των Μουσουλμανοπαίδων, την ξεκίνησε το περασμένο φθινόπωρο το «Δίπυλο», με σκοπό να εγείρει προβληματισμό και να προκαλέσει διάλογο μεταξύ της μουσουλμανικής κοινότητας, των εκπαιδευτικών και των πολιτικών και άλλων φορέων που μετέχουν στην εκπαίδευση των παιδιών.

Η ανάγκη για μια τέτοιου τύπου δράση προέκυψε από την καθημερινή επαφή με τους μουσουλμάνους μαθητές και τα ποικίλα μαθησιακά προβλήματα που αντιμετωπίζουν στο ελληνικό σχολείο. Γενικότερα, πυρήνας του προβληματισμού όλων αποτελεί η δυσχερής ένταξή τους στο σχολικό γίγνεσθαι, η οποία αποτελεί κομβικής σημασίας παράγοντα τόσο για την απρόσκοπτη και υγιή ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους και την ομαλή ένταξή τους στο κοινωνικό σύστημα, όσο και για τη βελτίωση των εφοδίων που θα τους καταστήσουν παραγωγικούς στην αγορά εργασίας.

Η δε σύγκριση της απόδοσης των μουσουλμανοπαίδων με εκείνη των επίσης αλλόγλωσσων παιδιών των μεταναστών που πλέον φοιτούν σε όλα τα ελληνικά σχολεία και δείχνουν να προσαρμόζονται και να αποδίδουν καλύτερα, καταδεικνύει ότι πέρα από τον ανασταλτικό παράγοντα της γλώσσας, πρέπει να υπάρχουν και άλλοι προς διερεύνηση λόγοι, που δυσχεραίνουν την επιθυμητή εξέλιξη των παιδιών στο σχολείο.

Για τους λόγους αυτούς, την Τετάρτη 6/4 έλαβε χώρα η 2^η συνάντηση γονέων στο Κέντρο Ημέρας, με σκοπό να συζητήσουμε όλοι μαζί –εκείνοι ως γονείς και εμείς ως εκπαιδευτικοί και ψυχολόγοι που δουλεύουμε για να αυξήσουμε τη μαθησιακή ετοιμότητα και την επίδοση των παιδιών στο σχολείο- πιθανά προβλήματα που αντιμετωπίζουν με τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών και με το σχολείο. Εκ μέρους μας άκουσαν τη δική μας άποψη για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα παιδιά στο σχολείο: Πέρα από τη διγλωσσία -η οποία, αν γίνει αντικείμενο σωστού χειρισμού, από «πρόβλημα» μπορεί να εξελιχθεί σε εφόδιο των παιδιών για το μέλλον-, υπάρχει αθέλητη ολιγωρία εκ μέρους των γονέων να «στρώσουν το έδαφος», πάνω στο οποίο θα καλιεργηθούν και θα ανθίσουν οι καρποί της γνώσης. Αντίστοιχα υπάρχει και μια σειρά από ενέργειες, στις οποίες αν προβούν οι γονείς, θα βοηθούν περισσότερο τα παιδιά τους στην αντιμετώπιση των σχολικών υποχρεώσεων. Θεμέλιο και στόχος οποιασδήποτε κίνησης εκ μέρους του γονιού οφείλει να είναι το «μεγάλωμα» της αγάπης του παιδιού για τη γνώση και τα το σχολείο, το οποίο, σαν ένα μικρό βλαστό, το «ποτίζουμε» καθημερινά, όντας για τα παιδιά μας πρότυπα και σύμμαχοι στο δύσκολο εγχείρημά τους, παρέχοντάς τους όσο γίνεται πιο βοηθητικά ερεθίσματα.

Στο πλαίσιο αυτό, θέματα όπως η ενίσχυση της αυτοεκτίμησης του γονέα για να αντοποκριθεί στις αυξημένες απαιτήσεις του ρόλου του, η διευκόλυνση της επικοινωνίας με τους εκπαιδευτικούς, η αναφορά σε μεθόδους διαπαιδαγώγησης και ανατροφής των παιδιών, η διαχείριση της δικής τους ‘’σχολικής εμπειρίας’’ και η δημιουργία κινήτρου για μάθηση στα παιδιά, η καλλιέργεια στοιχείων της δικής τους πολιτισμικής κληρονομιάς και η ενσωμάτωση (από πλευράς τους) στην εκπαιδευτική διαδικασία, καθώς και η αναφορά στα δικά τους πολιτισμικά πρότυπα με τα οποία οργανώνουν τη ζωή τους, αποτέλεσαν τα θέματα της σημερινής μας διαπραγμάτευσης.

Η ανταπόκριση των γονέων υπήρξε σημαντική। Με τη συμμετοχή τους και τις απόψεις που εξέφρασαν μας κατέστησαν φανερή και τη δική τους αμηχανία απέναντι στις απαιτήσεις που εμφανίζει ο γονεϊκός τους ρόλος∙ αμηχανία που μέχρι τώρα τη θεωρούσαν φυσιολογική και ανυπέρβλητη. Ειδικά σε ό,τι αφορά το σχολείο, σημαντικό ρόλο φαίνεται να παίζει και το γεγονός ότι και οι ίδιοι είναι αναλφάβητοι, καθώς και το γεγονός ότι η καθημερινή πίεση για την κάλυψη των υλικών αναγκών δεν τους αφήνει το χρόνο και τη διάθεση για ποιοτική συνύπαρξη και «διάλογο» με τα παιδιά τους. Ωστόσο, σε όλο και μεγαλύτερο ποσοστό και με ολοένα αυξανόμενη ένταση συνειδητοποιούν τα οφέλη της μόρφωσης και είναι διατεθειμένοι να «επιμείνουν» προς αυτήν την κατεύθυνση, ώστε τα παιδιά τους να έχουν μια όσο το δυνατόν «καλύτερη τύχη» στο σχολείο και στη ζωή.

ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΓΟΝΕΩΝ ΜΕ ΣΤΟΧΟ ΤΗΝ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΡΟΛΟ ΤΟΥ ΓΟΝΕΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

Για να μπορέσουν οι γονείς να ανταποκριθούν στον γονεϊκό τους ρόλο και τις καθημερινές του απαιτήσεις με πιο αποτελεσματικό τρόπο, το Κ.Η Δίπυλον έχει τη λετουργία ενός Προγράμματος Ευαισθητοποίησης τόσο για τους Γονείς-Αποδέκτες των Υπηρεσιών της Δομής μας, όσο και για τον οποιοδήποτε γονέα μέλος της μουσουλμανικής κοινότητας της Αθήνας.

o Γενικός Στόχος του Προγράμματος είναι η απευθύνση στους γονείς που επιθυμούν να μάθουν το πώς θα ανταποκρίνονται καλύτερα στον γονεϊκό τους ρόλο. Οφείλουμε εδώ να σημειώσουμε πως δεν αποτελεί στόχο του προγράμματος η αντιμετώπιση εξειδικευμένων δυσκολιών που χρήζουν ειδικής αντιμετώπισης. Έτσι, το Πρόγραμμα στοχεύει στο να υποστηρίξει τους γονείς στο ρόλο τους προσφέροντας γνώσεις και ευκαιρίες για προβληματισμό και ανταλλαγή εμπειριών σε θέματα που τους απασχολούν.

Οι επιμέρους στόχοι του Προγράμματος είναι :

• Εμπλουτισμός των γνώσεων τους σε σχέση με τις ιδιαίτερες ψυχικές, πνευματικές και κοινωνικές ανάγκες της παιδικής ηλικίας
• Εμπλουτισμός των γνώσεων τους για την αντιμετώπιση «των δύσκολων» συμπεριφορών των παιδιών τους.
• Ανάπτυξη των ικανοτήτων τους ώστε να μπορέσουν να ενθαρρύνουν τα παιδιά τους κατά την σχολική φοίτηση
• Ενθάρρυνση της συμμετοχής τους στις σχολικές δραστηριότητες και στην συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς και το Σχολείο
• Βελτίωση της επικοινωνίας μέσα στην οικογένεια.

Η προσαρμογή του παιδιού στη Σχολική Τάξη-ο ρόλος του γονέα

Α) Εισήγηση της Ψυχολόγου Κας Παναγοπούλου Μαρίας :

ü Η αρχή του σχολείου είναι δύσκολη για τα παιδιά (φεύγουν από την οικογένεια τους, γνωρίζουν νέα παιδιά, πρέπει να συνηθίσουν σε νέους κανόνες, σε άγνωστο περιβάλλον, σε νέο πρόγραμμα, και όλα αυτά σε μια γλώσσα(την ελληνική) που πολλές φορές δεν γνωρίζουν καλά.

• Έρευνες δείχνουν ότι περίπου το 80% των παιδιών αντιμετωπίζει δυσκολίες προσαρμογής στο σχολείο.
• Κάθε παιδί έχει τον δικό του χαρακτήρα: έτσι άλλα είναι κοινωνικά, μιλάνε σε όλους και κάνουν εύκολα παρέες. Κάποια άλλα παιδιά όμως είναι πιο ήσυχα, πιο ντροπαλά κ.λπ. ΌΛΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΟΜΩΣ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ ΤΟΥΣ!
• Είναι σημαντικό να ακούμε τα παιδιά μας, όχι όμως να τους κάνουμε όλα τα χατήρια (π.χ. "σήμερα δεν θέλω να πάω στο σχολείο" και να μην το στέλνετε) αυτό που χρειάζεται είναι να το βοηθήσετε, να το κάνετε να αγαπήσει το σχολείο και να το θεωρήσει χρήσιμο για τη ζωή του.
• Κάθε δυσκολία δεν σημαίνει ότι είναι και κάποιο πρόβλημα χωρίς λύση. Με την κατάλληλη στήριξη των γονέων και με τη συνεργασία με τον δάσκαλο/α, οι δυσκολίες μπορούν να ξεπεραστούν και το παιδί να συνεχίζει κανονικά να παρακολουθεί το σχολείο

Για να βοηθήσουμε τους μικρούς μαθητές/μικρές μαθήτριες να πάνε καλύτερα στο σχολείο είναι σημαντικό οι γονείς να:

1. Να επισκεφτούν το σχολείο και να γνωρίσουν τον/την δάσκαλο/δασκάλα της τάξης. Αν είναι δύσκολο να το κάνουν μόνοι τους (π.χ. δεν καταλαβαίνουν καλά τα ελληνικά) μπορούν να ζητήσουν τη βοήθεια κάποιου συγγενή ή φίλου ή και τη δική μας βοήθεια (της Κοινωνικής Λειτουργού, της Εκπαιδευτικού κ.λπ.) και να πάμε μαζί στο σχολείο. Είναι σημαντικό να δείξουμε στους δασκάλους ότι είμαστε εκεί και ενδιαφερόμαστε για το παιδί μας। Είναι σημαντικό από την αρχή κιόλας το παιδί μας να μην νιώθει μόνο στο σχολείο αλλά ότι η οικογένεια του ενδιαφέρεται και το στηρίζει। Η γνωριμία με τους δασκάλους είναι χρήσιμη, γιατί εμείς ως γονείς στο σπίτι και εκείνος/η ως επαγγελματίας στο σχολείο προσπαθούμε από κοινού για το καλό των παιδιών μας। Μέσω της καλής συνεργασίας με τους δασκάλους μαθαίνουμε πληροφορίες για το παιδί μας, αλλά και τους δίνουμε πληροφορίες για την ζωή του παιδιού ώστε να γίνεται το μάθημα με κατάλληλο τρόπο γι’ αυτά। Δεν είναι ντροπή να πουμε στον εκπαιδευτικό κάποιες φορές ότι το παιδί μας κάπου δυσκολεύεται।Ίσα-ίσα που μπορεί να τον βοηθήσουμε ώστε να το βοηθήσει και εκείνος। Υπάρχουν φορές που νιώθουμε οτι κάποιοι εκπαιδευτικοί δεν συνεργάζονται όπως θα θέλαμε, όμως αντί να τους αποφεύγουμε καλό είναι να δείχνουμε ότι εμείς ως γονείςενδιαφερόμαστε για το μέλλον του παιδιού μας.
2. Δείχνουμε χαρά που ξεκινά το σχολείο. Πάμε μαζί με το παιδί μας και διαλέγουμε τα σχολικά του (τετράδια, μολύβια, γόμες) ανάλογα με αυτά που μας ζητάνε οι δάσκαλοι. Φτιάχνουμε ένα χώρο για διάβασμα, έναν δικό του χώρο για τα βιβλία και τα τετράδια του και το ενθαρρύνουμε να θεωρήσει αυτό τον χώρο ως δικό του. Μπορεί να μην έχουν τα παιδιά το δικό τους δωμάτιο αλλά σίγουρα μέσα στο σπίτι θα υπάρχει ένας χώρος (κουζίνα, σαλόνι) που θα τον «διαθέτoυμε» για κάποιες ώρες να κάνει τα μαθήματα. Πρέπει με τις πράξεις μας να βοηθήσουμε το παιδί να καταλάβει οτι το σχολείο είναι σημαντικό.

3. Συνοδεύουμε το παιδί την πρώτη ημέρα στο σχολείο, για να του δώσουμε θάρρος και να αισθάνεται άνετα. Του γνωρίζουμε και άλλα παιδάκια που ξεκινάνε μαζί με αυτό το σχολείο, ώστε να έχει τουλάχιστον μερικά γνώριμα πρόσωπα τις πρώτες μέρες στην τάξη (που συνήθως είναι και οι πιο δύσκολες).

4. Μιλάμε με το παιδί μας ανοικτά για τις τυχόν πρώτες δυσκολίες στο σχολείο και του θυμίζουμε καταστάσεις που φοβάταν πιο παλιά και τις ξεπέρασε. Του δίνουμε δηλαδή κουράγιο και του δείχνουμε οτι το εμπιστευόμαστε.

5. Όταν επιστρέψει το παιδί από το σχολείο τού δείχνουμε ότι είμαστε χαρούμενοι που πήγε στο σχολείο και μαθαίνει γράμματα, του δίνουμε μια αγκαλιά, ένα φιλί, ένα χάδι.

6. Αν δεν μπορούμε να το βοηθήσουμε στο διάβασμα ζητάμε βοήθεια από Κέντρα που υπάρχουν στην γειτονιά και διαβάζουν καθημερινά τα παιδιά μας. Όσο πιο νωρίς ξεκινήσει ένα παιδί να έρχεται τόσο καλύτερα θα πάει στο σχολείο,γιατί δεν θα έχει κενά και απορίες.

7. Μιλάμε στο παιδί για τις δικές μας εμπειρίες από το σχολείο (αν έχουμε πάει) ή μιλάμε για τις εμπειρίες των μεγαλύτερων αδελφών ή παιδιών φίλων μας (αστεία περιστατικά ή και δυσκολίες που συναντήσαμε και πώς τις ξεπεράσαμε) εξηγώντας ότι είναι λογικό κάποιες φορές να δυσκολευόμαστε, ότι συμβαίνει σ’όλα σχεδόν τα παιδιά που ξεκινούν να μαθαίνουν γράμματα.
8. Του μιλάμε για τη ζωή στο σχολείο λέγοντας του ότι είναι ωραία γιατί θα κάνει νέους φίλους, θα μάθει να διαβάζει τα αγαπημένα του παραμύθια κ.λπ. Εκτός από τα μαθήματα θα παίζει με πολλά παιδιά μαζί, θα πηγαίνει εκδρομές. Δεν ξεχνάμε όμως να του πούμε και ότι είναι σημαντικό να ακολουθεί τους κανόνες του σχολείου, να μάθει να ακούει και να συνεργάζεται με τον/την δάσκαλο/δασκάλα που προσπαθεί να τους μάθει γράμματα.

9. Πολλές φορές για κάποιους γονείς φαίνεται δύσκολο που αφήνουν το παιδί μόνο του στο σχολείο, ανησυχούνε αν είναι καλά και αν θα τα καταφέρει μακριά τους।Είναι σημαντικό όμως να δείχνουμε εμπιστοσύνη στο παιδί μας ότι θα τα καταφέρει.Όσοτοεμπιστευόμαστε τόσο πιο πολύ το βοηθάμε να παει καλύτερα στο σχολείο και να το αγαπήσει. Άλλωστε δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στο σχολείο υπάρχουν άνθρωποι (δάσκαλοι) που αγάπάνε τα παιδιά και που ξέρουν την δουλειά τους δηλαδή πως να μαθαίνουν και να φροντίζουν τα παιδιά μας. Για να κάνουμε το άγχος μας λιγότερο αρκεί να σκεφτούμε ότι τόσα εκατομμύρια παιδιά πηγαίνουν καθημερινά στο σχολείο και δεν συμβαίνει κάτι κακό. Και φυσικά μην ξεχνάμε ότι ατυχήματα δεν συμβαίνουν μόνο έξω από το σπίτι αλλά πόσες φορές το παιδί τους έχει χτυπήσει και μέσα στο ίδιο του το δωμάτιο;

10. Τέλος, αν κατά την διάρκεια της χρονιάς ο δάσκαλος/λα μας πει ότι καλό είναι να κλείσουμε ένα ραντεβού σε ένα Ιατροπαιδαγωγικό για να δει το παιδί μας κάποιον ειδικό τότε δεν σημαίνει ότι τα πράγματα είναι άσχημα. Στα συγκεκριμένα κέντρα δουλεύουν ειδικοί (κοινωνικοί λειτουργοί, ψυχολόγοι, δάσκαλοι/ες και γιατροί) που μπορούν (όταν τους δώσουμε πληροφορίες ως γονείς για το παιδί μας και αφού το δουν από κοντά) να μας συμβουλεύσουν για τα δυνατά σημεία του παιδιού μας, για τις δυσκολίες που πιθανά αντιμετωπίζει και να προτείνουν τρόπους ώστε το παιδί να τα παει καλύτερα στο σχολείο. Δεν χρειάζεται να νιώθουμε ντροπή ή ενοχή, δεν είναι λάθος μας αν το παιδί έχει κάποιο πρόβλημα, ΑΠΛΑ κάθε άνθρωπος έχει τον δικό του ρυθμό και τις δικές του δυνατότητες. Όσο νωρίτερα δουμε τις δυνατότητες και δυσκολίες του παιδιού μας και ζητήσουμε γνώμη από τους ειδικούς και όσο γρηγορότερα συνεργαστούμε με τον δάσκαλο/λα, τόσο πιο λίγο χρόνο θα χάσουμε από το να δουμε το παιδί μας να προοδεύει και να τα καταφέρνει.

Β) Εισήγηση της Εκπαιδευτικού Κας Δημητρέα Χριστίνας:

• Δεν υπάρχει παιδί που να μην μπορεί να μάθει.

• Τα περισσότερα από τα παιδιά που έρχονται στο Κέντρο να διαβάσουν τα μαθήματά τους δείχνουν μεγάλη προθυμία και με αυτήν την έννοια βρίσκονται σε μαθησιακή ετοιμότητα

• Ωστόσο δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν

• Επίσης δυσκολεύονται με τη γλώσσα

• Το σχολείο αποτελεί «καταναγκαστικό έργο» και όχι –τουλάχιστον- ευχάριστο και ενδιαφέρον καθήκον, όπως θα όφειλε.

Ο γονιός είναι εκείνος που οφείλει να δημιουργήσει στο παιδί του την αγάπη για το διάβασμα και για το σχολείο, γενικότερα, την αγάπη για μάθηση.

Αυτό μπορεί να το κάνει χρησιμοποιώντας τον εαυτό του ως παράδειγμα.

Πρακτικοί τρόποι «βοήθειας» του γονιού προς το παιδί, ώστε να αυξηθεί η μαθησιακή ετοιμότητα του παιδιού:

• Αποφεύγουμε να αφήνουμε την τηλεόραση ανοιχτή. Προσπαθούμε να την ανοίγουμε μόνο όταν θέλουμε κάτι να δούμε.

• Προσπαθούμε όσο το δυνατόν περισσότερο το παιδί να είναι σε επαφή με την ελληνική γλώσσα.

• Περνάμε χρόνο μαζί με το παιδί συζητώντας μαζί του. Το ρωτάμε για το σχολείο, για τους φίλους του, για τους δασκάλους, του ζητάμε να μας πει «τι έμαθε σήμερα» ή γενικότερα πώς πέρασε η μέρα του. Έτσι καλλιεργούμε σχέση εμπιστοσύνης και θα είμαστε και σε καλύτερη επαφή με το χώρο του σχολείου.

• Δίνουμε όσες περισσότερες ευκαιρίες στο παιδί για να ασκήσει τη σκέψη του και τη φαντασία του: του δίνουμε να μετρήσει πράγματα, ή να «μας βοηθήσει» κάνοντας μια απλή μαθηματική πράξη.
• Του διηγούμαστε συχνά ιστορίες, παραμύθια κ.λπ.

• Δεν απογοητευόμαστε ούτε απογοητεύουμε το παιδί επειδή δεν καταφέρνει να κάνει κάτι που εμείς θέλουμε. Ο λόγος είναι είτε ότι δεν έχει έρθει ακόμα η κατάλληλη στιγμή για να μπορέσει, ή δεν του το έχει μάθει κανείς με το σωστό τρόπο.
• Επιβραβεύουμε την προσπάθεια του παιδιού και όχι το αποτέλεσμά της.

• Φροντίζουμε στο σπίτι να υπάρχουν πάντα χαρτιά και μπογιές, και θυμόμαστε ότι είναι πολύ προτιμότερο το παιδί να παίζει με άλλα παιδιά ή να ζωγραφίζει, παρά να βλέπει τηλεόραση με τις ώρες ή να παίζει βιντεοπαιχνίδια.

• Τα βιντεοπαιχνίδια και η τηλεόραση ευθύνονται πολύ για την απόσπαση της προσοχής που έχουν τα παιδιά και την αδυναμία που δείχνουν να θυμηθούν όσα μαθαίνουν. Γι’ αυτό πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί ως γονείς με τη χρήση τους και να βάλουμε κανόνες. Π.χ. αγοράζω τη συσκευή αυτή ως επιβράβευση για την προσπάθεια που κάνει στο σχολείο, και όχι επειδή μου το ζητάει επίμονα. Αποφασίζω ότι θα παίζει λ.χ. 3 ώρες την εβδομάδα και είμαι συνεπής στην τήρηση αυτής της απόφασης. Εξηγώ στο παιδί τους λόγους που πρέπει να τηρούμε τους κανόνες και του ζητάω να αποφασίσει πότε θέλει να διαθέσει αυτές τις 3 ώρες: π.χ. το Σαββατοκύριακο. Τον υπόλοιπο καιρό το παιχνίδι το απομακρύνω από την κοινή θέα.

• Γενικότερα, αφιερώνω όσο περισσότερο χρόνο μπορώ στο παιδί, παρατηρώντας το, ρωτώντας το, συζητώντας μαζί του, εξηγώντας του κάποιες πράξεις μου που το αφορούν.
• Μην ξεχνάμε ότι για τα παιδιά μας είμαστε οι ζωντανοί «ήρωές» τους. Είμαστε τα πρότυπα στα οποία θα προσπαθήσουν να μοιάσουν. Οπότε τη δική μας στάση στη ζωή, κατά κάποιο τρόπο τη μαθαίνουν και την υιοθετούν και τα παιδιά μας.

AΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ 7/12 : ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΝΤΑΞΗ ΚΑΙ ΠΡΟΟΔΟΣ ΤΩΝ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΟΠΑΙΔΩΝ:ΕΜΠΟΔΙΑ & ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ

Α. Ενέργειες του προσωπικού του Κ.Η. Δίπυλον για την ευαισθητοποίηση γονέων και εκπαιδευτικών με στόχο τη συμμετοχή τους στο Διάλογο για την Εκπαίδευση των Μουσουλμανοπαίδων

1. Συνάντηση στο χώρο του Κ.Η με τον σχολικό σύμβουλο κ. Παπαδόπουλο για τον προγραμματισμό της εκδήλωσης και για τον προγραμματισμό επισκέψεων ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης στα σχολεία της γειτονιάς.

2. Επικοινωνία με τους σχολικούς συμβούλους κ. Μπούρα και κ. Καλογεράκη.

3. Επικοινωνία με τη Διεύθυνση Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης του Υπουργείου Παιδείας

συγκεκριμένα με τον κ. Βασίλη Χρονόπουλο.

4. Επικοινωνία με τη Διεύθυνση Κοινωνικής Μέριμνας και Σχολικής Μέριμνας του Δήμου Αθηναίων: Αποστολή Πρόσκλησης.

5. Επικοινωνία με το Κέντρο Συμπαράστασης Παιδιού και Οικογένειας (κ. Λαιμού) και με τους Δρόμους Ζωής (κ . Βαρλά).

6. Επίσκεψη στα σχολεία (87^ο, 85^ο και 64^ο ) ενημέρωση των εκπαιδευτικών και πρόσκληση υποβολής εισηγήσεων από πλευράς τους για την συμμετοχή στην εκδήλωση.

7. Ενημέρωση γονέων που τα παιδιά τους προσέρχονται για ενισχυτική διδασκαλία στο Κ.Η αλλά και όλων των εξυπηρετούμενων που τα παιδιά τους φοιτούν στο σχολείο.

8. Ενημέρωση του Συλλόγου των Ελλήνων Μουσουλμάνων : επικοινωνία με τον κ. Κουρού Χουσεϊν.

9. Επίσκεψη και ενημέρωση της κοινότητας των Πομάκων στην περιοχή της Πλ. Βάθη.

10. Αποστολή Προσκλήσεων λοιπούς Φορείς: ΜΚΟ, Κοινωνικές Υπηρεσίες όμορων Δήμων, Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς κ.λπ.

Β. Συμμετοχή

Στη συνάντηση παρευρέθηκαν τέσσερις εκπαιδευτικοί από 87^ο Διαπολιτισμικό Σχολείο, η υπεύθυνη πολιτιστικών προγραμμάτων της Α’ Διεύθυνσης Δημοτικής Εκπαίδευσης κ. Πόπη Κύρδη, ο σχολικός σύμβουλος κ. Χάρης Παπαδόπουλος , η σύμβουλος ειδικής αγωγής κ. Ξανθή Καλογεράκη, η κ. Λαιμού Μυρτώ και η κ. Πέπη Κάραλη από το Κέντρο Συμπαράστασης Παιδιού και Οικογένειας και η κ. Ειρήνη Παπαγεωργίου, ασκούμενη κοινωνική λειτουργός.

Γ. Περίληψη

Στη συνάντηση συζητήθηκε η δυσκολία των μουσουλμάνων μειονοτικών μαθητών να ανταποκριθούν στην εκπαιδευτική διαδικασία θετικά, σε σύγκριση και με τα παιδιά των μεταναστών, που είναι αλλόγλωσσα και από διάφορο πολιτισμικό υπόβαθρο.

Τέθηκε το ερώτημα, αν υπάρχουν μουσουλμάνοι μειονοτικοί δάσκαλοι -εκτός από τα μειονοτικά- στα δημοτικά σχολεία της χώρας και ειπώθηκε ότι κάτι τέτοιο θα ήταν θετικό. Ωστόσο, πλην των αποφοίτων της ΕΠΑΘ (Ειδική Παιδαγωγική Ακαδημία Θεσσαλονίκης) από όπου και αποφοιτούν οι μουσουλμάνοι δάσκαλοι που εργάζονται στα μειονοτικά σχολεία και τα ιεροσπουδαστήρια, μόλις τελευταία, και εξ αιτίας μέτρων όπως η ποσόστωση, μειονοτικοί έχουν καταφέρει να εισέλθουν στα ελληνικά ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα.

Συζητήθηκε η θετική διάσταση που θα είχε η διδασκαλία της τουρκικής γλώσσας στα σχολεία όπου φοιτούν μειονοτικοί τουρκόφωνοι μαθητές, καθώς και η δυσκολία εφαρμογής ενός τέτοιου μέτρου για πολιτικούς λόγους.

Ιδιαίτερα για τους Ρομ μαθητές και τα παιδιά των δρόμων, το ερώτημα «πώς θα ενταχθούν στο σχολείο» είναι καυτό.

Αναφέρθηκε το παράδειγμα της Γερμανίας, όπου μαθητές που παρουσιάζουν τέτοια προβλήματα, συμμετέχουν σε προγράμματα απόκτησης δεξιοτήτων στη φύση, υπό τη μορφή εργαστηρίων, με σκοπό τόσο την ψυχολογική αποκατάστασή τους, όσο και την υγιή ανάπτυξη και συγκρότηση της προσωπικότητάς τους.

Διατυπώθηκε και η μέγιστη σημασία που θα είχε η εφαρμογή του παρόντος νόμου για την υποχρεωτική εκπαίδευση, ο οποίος προς το παρόν αγνοείται και καταστρατηγείται.

Από τους συμμετέχοντες εκπαιδευτικούς του 85^ου Διαπολιτισμικού Δημοτικού, διατυπώθηκαν απόψεις για τις τάξεις υποδοχής, οι οποίες κατά τα λεγόμενά τους υπολειτουργούν, διότι διαπνέονται από «οικονομίστικη» λογική, το ίδιο και η περίφημη «διαπολιτισμική εκπαίδευση», διότι δεν υπάρχουν καν ειδικά προσαρμοσμένα εγχειρίδια. Η στάση των γονέων κρίνεται από τους δασκάλους ως αρνητική. Οι προτάσεις αφορούν στη δημιουργία κινητών τάξεων και στην αναβάθμιση του παιδαγωγικού υλικού.

Διατυπώθηκε η άποψη ότι ζητούμενο αποτελεί η αποδοχή, τόσο από το σχολείο όσο και από τους ίδιους τους μαθητές και τις οικογένειες, της πολλαπλής ταυτότητας: η έννοια της «ταυτότητας», βασική για την υγιή ανάπτυξη της προσωπικότητας, δεν είναι πάντοτε μονοδιάστατη, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως αυτής των μουσουλμάνων μειονοτικών, είναι περίπλοκη και αμφιλεγόμενη, και χρήζει αφ’ ενός παρατήρησης και διερεύνησης, αφ’ ετέρου κατανόησης και αποδοχής.

Επισημάνθηκε ότι και στη Θράκη, στην εστία δηλαδή της μουσουλμανικής μειονότητας, υπήρχαν αντίστοιχα προβλήματα και δεν υπήρχε ούτε κι εκεί κοινωνική προοπτική. Παρόλ’ αυτά, με μια σειρά από μέτρα που πάρθηκαν στοχευμένα για την εκπαίδευση της μειονότητας, τα πράγματα άλλαξαν κατά γενική ομολογία προς το καλύτερο.

Περαιτέρω υπογραμμίστηκε η σημασία της μητρικής γλώσσας, και πως η καλή γνώση της γραφής της βοηθάει στην καλή εκμάθηση άλλων γλωσσών. Κατά συνέπεια, και της ελληνικής.

Πολύ σημαντική θεωρήθηκε για την παρέμβαση η καλή κοινωνική σχέση των φορέων (σχολείο, οργανώσεις) με τη μουσουλμανική κοινότητα, τα μέλη της οποίας πρέπει να αισθάνονται ασφάλεια κι εμπιστοσύνη προκειμένου να ανταποκριθούν θετικά προς αυτό που τους ζητείται.

Ακόμη επισημάνθηκε η μη κατανόηση της χρησιμότητας, εκ μέρους των μελών της κοινότητας, που έχει η τακτική φοίτηση των παιδιών στο σχολείο: τα παιδιά πρέπει να «μάθουν» ιστορία χωρίς να κατανοούν τη χρησιμότητα της ιστορικής σκέψης. Περαιτέρω, τα παιδιά καλούνται να κάνουν μικρές ή μεγάλες υπερβάσεις και γνωστικά άλματα: πρέπει να γράψουν ορθογραφημένα λέξεις των οποίων δεν γνωρίζουν τη σημασία, ή πρέπει να ακούσουν ή να αφηγηθούν μια ιστορία, χωρίς πρώτα να έχουν συνειδητοποιήσει την έννοια της συνέχειας και της χρονικής διαδοχής.

Τέλος, υπογραμμίστηκε ο ρόλος των στερεότυπων (συγκεκριμένα επαγγέλματα, επίδομα ως κύρια πηγή εισοδήματος, ενίοτε παραβατικές πράξεις, συμμετοχή μόνο στην κλειστή ζωή της κοινότητας κ.ά.), ως έχων την ευθύνη για την ανάπτυξη του χαμηλού αυτοσυναισθήματος και των χαμηλών προσδοκιών που τα μέλη της κοινότητας δείχνουν να έχουν.

Δ. Διαπιστώσεις

• Περιορισμένη συμμετοχή των εκπαιδευτικών, των εκπροσώπων των Κρατικών Φορέων για θέματα Εκπαίδευσης (σχολικών συμβούλων, Δημοτικών Φορέων που ασχολούνται με τα θέματα εκπαίδευσης κ.λπ.). Η περιορισμένη συμμετοχή συνάδει με τη γενική κατάσταση που επικρατεί στο πεδίο της Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης.
• Έλλειψη συμμετοχής από πλευράς γονέων. Η ελλιπής συμμετοχή των γονέων θα μπορούσε να αποδοθεί αφενός στο θέμα των προτεραιοτήτων που θέτουν για την καθημερινή ζωή, στο μειωμένο ενδιαφέρον για τη σχολική φοίτηση, στην αδυναμία τους να συνδιαλέγονται με τους Εκπαιδευτικούς Φορείς στον χώρο πραγματοποίησης της εκδήλωσης (εκτός Κέντρου Ημέρας) που μάλιστα επικαλέστηκαν για να «δικαιολογήσουν» την απουσία τους («χάθηκα», «δεν ήξερα πώς να έρθω» κ.λπ.) καθώς και στο ότι δεν «είχαν πού να αφήσουν» τα παιδιά.
• Πολλαπλά εμπόδια στη διαπολιτισμική κατανόηση της μουσουλμανικής οικογένειας και του μουσουλμάνου μαθητή λόγω της αλληλοεπικάλυψης των πολιτισμικών παραγόντων με τις διαστάσεις του κοινωνικού αποκλεισμού.
• Απουσία προτάσεων και ενός εναλλακτικού μελλοντικού σχεδίου δράσης με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων μερών (εκπαιδευτικοί- κοινωνικοί φορείς και γονείς)
• Ύπαρξη πολλών υπό συζήτηση παραμέτρων με αποτέλεσμα να μην επικεντρωθεί η συζήτηση στους στόχους της.

Ε. Σημαντικά ζητήματα που αναδείχθηκαν από τη συνάντηση

• προθυμία για την προσαρμογή του σχολείου στις εκπαιδευτικές ανάγκες των παιδιών της κοινότητας (κινητές τάξεις κ.λπ.)
• προθυμία για την προσέγγιση της μουσουλμανικής οικογένειας
• αδυναμία στην κατανόηση του προφίλ της μουσουλμάνας μητέρας
• ευέλικτο σχολικό ωράριο
• σταδιακή κατανόηση γνώσεων των μαθητών (το γεγονός ότι δεν γνωρίζουν τη σημασία των ελληνικών λέξεων)

ΣΤ. Προτάσεις Κέντρου Ημέρας

1. Ολιστική στήριξη των οικογενειών: επίλυση κοινωνικοπρονοιακών προβλημάτων, ενημέρωση και ευαισθητοποίηση γονέων, που θα αποτελέσει τη βάση για την αγωγή των γονέων
2. Ολιστική στήριξη των μαθητών με ουσιαστικές παρεμβάσεις (εφαρμογή ειδικών διαδραστικών προγραμμάτων, με τη χρήση εποπτικών μέσων και των τεχνών)
3. Αδιάλειπτη συνεργασία με το σχολείο και τις οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στην περιοχή
4. Οι μη κυβερνητικοί φορείς να αποτελούν δίαυλο επικοινωνίας μεταξύ σχολείου-οικογένειας
5. Ψυχαγωγικές εκδηλώσεις με συμμετοχή γονέων που θα πραγματοποιούνται σε σχολικό περιβάλλον με σκοπό την εξοικείωση των γονέων
6. Εκπαιδευτικά σεμινάρια προς τους εκπαιδευτικούς με σκοπό την κατανόηση του προφίλ της μουσουλμανικής οικογένειας
7. Πραγματοποίηση μαθητικών ομάδων από επαγγελματίες ψυχικής υγείας με σκοπό την κοινωνικοποίηση των μαθητών